Historia Liceum Ogólnokształcącego w Lipnie na przestrzeni lat 1917-2007 w świetle dokumentów szkoły i kronik

Liceum Ogólnokształcące w Lipnie to najstarsza placówka oświatowa powiatu lipnowskiego. Jej tradycje sięgają początków XX wieku. Dzięki inicjatywie mieszkańców miasta : doktora Ossowskiego, rejenta Dmochowskiego, obrońcy sądowego Maja oraz naczelnika poczty Wysockiego powstałą Polska Macierz Szkolna, która zaczęła organizować podstawy szkolnictwa w Lipnie. Niebawem zaczęto tworzyć również szkołę średnią. Budynek dla tej placówki, z własnych funduszy, zakupił właściciel pobliskiego majątku Jastrzębie Kazimierz Różycki wraz z małżonką Elżbietą. Znajdował się on przy ulicy 3 Maja 20. Już 1 września 1917 roku rozpoczęły się egzaminy do ośmioletniej szkoły średniej. W ten sposób powstało Lipnowskie Gimnazjum Realne imienia Henryka Sienkiewicza. Funkcjonowało ono do 1920 roku, kiedy zostało upaństwowione i przyjęło nazwę Gimnazjum Państwowe imienia Romualda Traugutta. Na początku była to szkoła męska, by od roku szkolnego 1927/28 przekształcić się w gimnazjum koedukacyjne typu humanistycznego. W wyniku reformy szkolnictwa w Polsce przeprowadzonej przez ministra Jędrzejewicza, od roku 1932 ośmioletnie gimnazjum zostało przekształcone w czteroletnie gimnazjum kończące się tzw. Małą maturą i dwuletnie liceum dające absolwentom świadectwo dojrzałości i możliwości wstępu na wyższe uczelnie. Okres międzywojenny to czas systematycznego rozwoju szkoły, kompletowania wykształconej kadry nauczycielskiej i stałego wzrostu liczby młodzieży. Ważnym wydarzeniem w życiu szkoły było ufundowanie w roku 1935 przez Komitet Rodzicielski, przy udziale miejscowych kupców, cechów rzemieślniczych, adwokatów, lekarzy i władz miasta, sztandaru dla Gimnazjum i Liceum. W omawianym okresie lat 1917–1939 maturę w lipnowskim liceum uzyskało około 260 absolwentów, wśród nich byli późniejsi profesorowie wyższych uczelni, lekarze, prawnicy, pedagodzy, oficerowie wojska i urzędnicy państwowi. W historii liceum okresu międzywojennego swoje miejsce znaleźli dyrektorzy szkoły : Jan Moczarski, który kierował szkołą w latach 1917–1923, Władysław Drzewiński w latach 1923–1934 i Ludwik Wicher od 1934 do wybuchu II wojny światowej. W wyniku wojny polski-niemieckiej we wrzesniu 1939 roku Ziemia Dobrzyńska i Lipno znalazły się w granicach Rzeszy Niemieckiej. Spowodowało to likwidację szkolnictwa polskiego na tych ziemiach, a tym samym lipnowskiego liceum. Wielu wychowanków stanęło do walki na różnych frontach wojny, walczyło z okupantem w ruch oporu. Pedagodzy i ich uczniowie ginęli w obozach koncentracyjnych. W maju 1945 roku, a być może nawet już w marcu, reaktywowano działalność lipnowskiej szkoły, początkowo tylko jako gimnazjum imienia Romualda Traugutta. Oficjalnie jednak rozpoczęcie pierwszego roku nauki nastąpiło 4 września 1945 roku. Nowy rok szkolny 1945/46 rozpoczął się pod przewodnictwem dyrektora Kołodziejczyka wraz z ośmioma nauczycielami, a już od połowy września, po powrocie z obozu koncentracyjnego, wraca na stanowisko Ludwik Wicher, ostatni przedwojenny dyrektor szkoły. Był to bardzo trudny okres w życiu szkoły. Zmiany społeczno-polityczne, zniszczenia materialne, a szczególnie braki kadrowe spowodowały, że wracająca do nauki młodzież kształciła niewielka grupa nauczycieli, którzy z konieczności nauczali po kilka przedmiotów. Do szkoły zgłaszali się uczniowie w różnym wieku i stopniu zaawansowania w nauce. W związku z taką sytuacją utworzono klasy od I do III z podziałem na grupy wiekowe, uczące się w systemie całorocznym i przyspieszonym, w którym roku szkoły realizowano przez jeden semestr. W kolejnych latach, już od 1947 roku, daje się zauważyć wyraźna ideologizacja pracy szkoły. Instytucje władz oświatowych nakazują m. in. Przyciąganie do nauki, jak to wtedy nazywano, „szerokich warstw robotniczych i chłopskich”, rozwój organizacji ideowo-politycznych typu Związek Walki Młodych i Związek Młodzieży Wiejskiej RP „Wici” oraz wychowanie młodzieży zdolnej do życia w Polsce Ludowej. W 1948 z okazji zjednoczenia partii podejmowano dodatkowe czyny społeczne, warty produkcyjne, realizowano specjalny porządek dnia w szkole, gdzie lekcje były przeplatane ideologicznymi masówkami. Młodzież w ramach Służby Polsce pracowała na rzecz miasta, uczestniczyła w pracach polowych w okresie żniw i wykopków w okolicznych gospodarstwach państwowych, a później w spółdzielniach produkcyjnych. Od roku 1949 jedyną organizacją mogącą działać w szkołach był Związek Młodzieży Polskiej. Oddziaływał on w sposób decydujący na pracę szkoły. W każdej klasie istniały koła ZMP, jego przedstawiciele uczestniczyli w posiedzeniach Rad Pedagogicznych i mieli znaczący wpływ na decyzje dyrektora. W tych okolicznościach z funkcji dyrektora w roku 1949 zostaje odwołany Ludwik Wicher, a jego miejsce zajmuje Edmunt Cieślikowski. Następuje dalszy proces upolitycznienia pracy szkoły. W dość krótkim okresie następuje kolejna zmiana na stanowisku dyrektora. W roku 1950 funkcję tę powierzono Ludwikowi Ziemlewiczowi, który pełnił ją do roku 1957. Mimo trudnych warunków materialnych, ciasnego i niefunkcjonalnego budynku szkolnego, różnych form indoktrynacji władz, liceum rozwija się, osiągając stopniowo coraz lepsze wyniki naukowe, podejmując liczne zajęcia pozalekcyjne Przełom październikowy 1956 roku spowodował przekształcenie programu wychowawczego szkoły. Wprowadzono nauczanie religii, zawieszone w roku 1950. Przestał istnieć ZMP, w jego miejsce powołano Związek Młodzieży Socjalistycznej, reaktywowano na wzorach przedwojennych Związek Harcerstwa Polskiego. Jednak tzw. Odwilż trwała dosyć krótko. Od 1960 roku daje się zauważyć powrót do wyraźnych działań ideologicznych, wraca kształcenie polityczne rady pedagogicznej, wprowadza się czyny społeczne, a znosi naukę religii itp. Sprzyja temu kolejna zmiana na stanowisku dyrektora. Zostaje nim Marian Tabaszewski. Bardzo ważnym wydarzeniem w dziejach szkoły było rozpoczęcie budowy nowego gmachu przy alei Traugutta. Uroczystość wmurowania kamienia węgielnego odbyła się 21 lipca 1960 roku, w przeddzień święta państwowego odrodzenia Polski. Był to wielki dzień dla społeczności liceum, uświetniły go występy szkolnych zespołów-tanecznego, recytatorskiego i chóru. Nauczyciele i młodzież pracowali przy urządzaniu terenu wokół budynku. Budynek szkoły został oddany do użytku w roku szkolnym 1962/63, umożliwiając liczniejszy nabór młodzieży do klas pierwszych. Wprowadzono naukę w systemie klasopracowni, co niebawem dało znacznie lepsze efekty dydaktyczne. Po niezbędnych pracach adaptacyjnych stary budynek szkolny przeznaczono na internat dla młodzieży spoza Lipna. Mieścił on ponad stu wychowanków W roku 1967 funkcję dyrektora przejmuje mgr Tadeusz Korszeń. W okresie tym widać już wyraźnie, jak zmiana warunków nauki spowodowała znaczące efekty dydaktyczne. Uczniowie zaczynają odnosić sukcesy w konkursach i olimpiadach przedmiotowych. W celu dalszego doskonalenia procesu nauczania od roku 1970 wprowadzono istotne zmiany w kształceniu młodzieży. Rozpoczęto profilowanie poszczególnych klas. Obok profilu ogólnego wprowadzone zostały profile humanistyczny i matematyczno-fizyczny. Rozszerzony program nauczania przedmiotów kierunkowych miał w konsekwencji umożliwić absolwentom łatwiejsze zadanie egzaminu na studia wyższe. Nowy etap działalności lipnowskiej placówki rozpoczął się w roku szkolnym 1977/1972, kiedy to decyzją ówczesnego Kuratora Oświaty i Wychowania we Włocławku utworzono Zespół Szkół Ogólnokształcących. W skład nowo powstałego Zespołu weszły stacjonarne Liceum Ogólnokształcące oraz Liceum dla Pracujących. W roku szkolnym 1978/79 w skład Zespołu weszło powołane od podstaw Liceum Medyczne-Wydział Pielęgniarstwa na podbudowie szkoły podstawowej, kształcące dyplomowane pielęgniarki. W roku szkolnym 1983/1984 następuje zmiana na stanowisku dyrektora, funkcję tę obejmuje, wprawdzie tylko na rok, dotychczasowy wicedyrektor mgr Józef Kosiński. Po roku dyrektorem zostaje mgr Jerzy Ziemlewicz, który wraz z zastępcami, mgr Bogdanem Kaletą i mgr Kazimierzem Skarżyńskim, stanowisko to pełnił do przejścia na emerytuję w roku 1998. Jest to okres dalszego dynamicznego rozwoju szkoły zarówno pod względem materialnym, jak i dydaktycznym. Na ten czas przypada proces zasadniczych zmian ustrojowych w Polsce. Początki Solidarności, stan wojenny miały też wpływ na atmosferę pracy w szkole, zmiany w świadomości uczniów. Rok 1989 i następne lata przyniosły potrzebę przeorientowania szkoły polskiej w duchu demokratycznym. Trzeba przyznać, że te rewolucyjne zmiany w lipnowskim liceum przebiegły spokojnie, bez większych napięć politycznych. Bez emocji, w sposób naturalny, przyjęto wprowadzenie od 1 września 1990 roku nauki religii, a w roku poprzedzającym, na wniosek Samorządu Szkolnego, w salach lekcyjnych zostały powieszone krzyże. W tych nowych czasach Dyrekcja i Rada Pedagogiczna starają się wyjąć naprzeciw potrzebom i wyzwaniom czasu, powiększając chociażby możliwości nauki języków obcych. Obok nauczanych już języków rosyjskiego, który stał się teraz przedmiotem do wyboru, francuskiego i łaciny, wprowadzono język angielski i niemiecki. Szkoła była wtedy jedną z nielicznych w województwie, mającą tak szeroką ofertę językową dla młodzieży. Jako jedyna placówka oświatowa w dawnym województwie włocławskim liceum zaangażowało na okres sześciu lat nauczycieli języka angielskiego z amerykańskiego Korpusu Pokoju. W ramach te organizacji do szkoły na okres dwóch lat przyjechało kolejno troje obywateli Stanów Zjednoczonych, by pracować z naszą młodzieżą. Ciekawą inicjatywą była kilkuletnia współpraca z holenderską szkołą średnią z miejscowości Huizen koło Amsterdamu. Ze względu na stale wzrastającą liczbę kandydatów do nauki w liceum, trzeba było powiększyć liczbę oddziałów. W związku z tym potrzebne były nowe sale do zajęć. Następuje więc adaptacja pomieszczeń magazynowych w dolnej kondygnacji na klasopracownie. Sukcesem inwestycyjnym było wybudowanie ośmiu sal lekcyjnych w wyniku rozbudowy łącznika administracyjnego, które zostały oddane do użytku w roku 1990. Część z tych sal przeznaczono na potrzeby Liceum Medycznego, trzy sale przystosowano do potrzeb pracowni informatycznej. Liceum w Lipnie jako jedno z pierwszych w województwie rozpoczęło naukę informatyki. Dzięki przychylności władz samorządowych Lipna w roku 1997 budynek szkoły został podłączony do miejskiej sieci ciepłowniczej. Pozwoliło to na znaczną poprawę warunków nauki i pracy szczególnie w okresie zimowym. W pomieszczeniach kotłowni i magazynu opałowego uruchomiono sale gimnastyczne, w tym siłownię wyposażoną w profesjonalny sprzęt oraz salkę do gimnastyki i tak lubianego przez dziewczęta aerobiku. W 1998 roku funkcję dyrektora Zespołu Szkół Ogólnokształcących powierzono mgr Markowi Furmańskiemu. Praca dydaktyczno-wychowawcza pod nowym kierownictwem zostaje zdynamizowana. Powołane zespoły rady pedagogicznej opracowują nowy statut szkoły, program wychowawczy dostosowany do przeprowadzenia „nowej matury”, wielu pedagogów zdobywa tytuł nauczyciela dyplomowanego, rozwija się stan liczebny uczniów , tworzonych jest po osiem oddziałów w każdym poziomie liceum ogólnokształcącego W wyniku reformy administracyjnej od roku 1999 organem prowadzącym dla szkoły staje się Starostwo Powiatowe w Lipnie. Od 2002 roku ulega zmianie nazwa placówki na Zespół Szkół imienia Romualda Traugutta. Dzięki inicjatywie dyrektora i przychylności władz powiatu następuje dalsza poprawa warunków nauki ii pracy. W ostatnim okresie, dzięki wielu zabiegom dyrektora, powstała największa od wielu lat inwestycja polegająca na nadbudowaniu nad łącznikiem dodatkowej kondygnacji. Znajduje się tam, tak potrzebna szkole, aula na trzysta miejsc ze sceną i zapleczem, a także dwie sale dydaktyczne, pokój nauczycielski i gabinet wicedyrektorów. Początek XXI wieku zaowocował dalszymi sukcesami młodzieży lipnowskiego liceum. Obok uczestnictwa i czołowych miejsc w konkursach i olimpiadach na szczeblu województwa lub okręgu szczególny splendor miał udział na szczeblu centralnym olimpiad przedmiotowych i konkursów.